وقف ماندگار، رمز جاودانگی شهید میرزا ابراهیم دنبلی در خدمت به مردم و دین
رئیس مرکز امور خیریه سازمان اوقاف در همایش نکوداشت شهید آیت‌الله میرزا ابراهیم دنبلی تأکید کرد که وقف و انفاق صدقه جاریه‌ای است که نام و خدمات این عالم بزرگ را پس از بیش از یک قرن زنده نگه داشته است.
رئیس مرکز امور خیریه سازمان اوقاف در همایش نکوداشت شهید آیت‌الله میرزا ابراهیم دنبلی تأکید کرد که وقف و انفاق صدقه جاریه‌ای است که نام و خدمات این عالم بزرگ را پس از بیش از یک قرن زنده نگه داشته است.
بیست‌ویکمین برنامه آیینی «فرزند خوی»، همایش نکوداشت فقیه مجاهد شهید آیت‌الله میرزا ابراهیم دُنبلی با حضور علما، مسئولان، امام جمعه محترم شهر و مردم دارالمؤمنین خوی، روز ۲۵ تیرماه در سالن همایش‌های شهرداری این شهرستان برگزار شد.حجت‌الاسلام والمسلمین احمد شرفخانی، رئیس مرکز امور خیریه سازمان اوقاف و امور خیریه کشور، در این مراسم با اشاره به جایگاه علمی، اخلاقی و مسئولیت‌های اجتماعی این عالم بزرگوار، به تشریح موقوفات عظیم و خدمات ماندگار وی پرداخت.وی شهید دنبلی را از اکابر علمای ژرف‌بین و متبحر اوایل قرن چهاردهم هجری قمری دانست و افزود: ایشان در تمامی علوم اسلامی، از فقه و اصول تا حدیث، فلسفه، عرفان و رجال، استادی بی‌نظیر و پهلوانی دلیر بود. در اخلاق، سرمشق جامعه و در زهد و تقوا، الگویی کم‌نظیر به شمار می‌رفت.
حجت‌الاسلام شرفخانی با بیان اینکه شهید میرزا ابراهیم دنبلی در سال ۱۲۰۳ شمسی (۱۲۴۰ قمری) در خوی به دنیا آمد، گفت: تربیت فرزند با رفتار و عمل والدین شکل می‌گیرد و میرزا ابراهیم در خانواده‌ای که پدرش حاج حسین دنبلی از اعیان و رجال سرشناس، خیّر و والی یزد دوره ناصرالدین‌شاه بود و عاشق اهل‌بیت (ع) به‌ویژه امام حسین (ع) بود، تربیت یافت.
وی افزود: از کودکی عشق به تحصیل علوم دینی در وجودش شعله‌ور شد و پس از تحصیلات مقدماتی در خوی، راهی نجف اشرف شد. او از شاگردان برجسته شیخ انصاری، کوهکمری و کاشف‌الغطاء بود و به‌سرعت به قله‌های علمی رسید. پس از اخذ اجتهاد، به زادگاهش بازگشت و به تدریس، تحقیق و ارشاد مردم پرداخت.
رئیس مرکز امور خیریه در این همایش گفت: با وجود آذری‌زبان بودن، تمام آثارش را به زبان عربی نگاشت که نشان‌دهنده تسلط وی بر این زبان است. برخی از مهمترین تألیفات علمی و بی‌نظیر او که در عتبه حضرت علی (ع) چاپ شده است عبارتند از:- الأربعون حدیثاً (شرح چهل حدیث اخلاقی و فقهی)- الدرّة النجفیة فی شرح نهج‌البلاغة (شرحی مختصر و جامع بر نهج‌البلاغه)- حاشیه بر فرائد الاصول شیخ انصاری- مأة خبر (صد حدیث اخلاقی)- رسالة فی الاصول (در اصول فقه)- خلاصه‌ای از بحارالانوار (در موضوع امامت)
حجت‌الاسلام شرفخانی در ادامه با تبیین مسئولیت اجتماعی گفت: مسئولیت اجتماعی انسان به مجموعه‌ای از وظایف و تعهداتی گفته می‌شود که هر فرد در قبال جامعه، محیط اطراف و به ویژه همسایگان، دوستان، هم‌وطنان، مردم مسلمان، مومن و عموم مردم خود دارد. این مسئولیت‌ها شامل جنبه‌های مختلفی از جمله اخلاقی، فرهنگی، آموزشی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی می‌شود و فرد باید در تمام این حوزه‌ها با حساسیت و تعهد عمل کند.
وی در بخش دیگری از سخنانش به مسئولیت اجتماعی علما اشاره کرد و گفت: علما به‌عنوان رهبران دینی، موظفند در هدایت مردم، ترویج عدالت، رفع مشکلات معیشتی و حفظ وحدت جامعه تلاش کنند. شهید دنبلی نمونه‌ای کامل از عالمی بود که علم را با عمل و ثروت را با ایثار درآمیخت.
رئیس مرکز امور خیریه با تبیین حکایات و اقدامات آیت‌الله دنبلی گفت: شهید دنبلی نه‌تنها عالمی برجسته، فقیهی مجاهد و عارفی زاهد بود، بلکه انسان وارسته و مسئولیت‌پذیر در عرصه اجتماعی بود. او تجلی ورثه الانبیا بود و مانند پیامبر اکرم (ص) در عرصه‌های اجتماعی کمک‌کار مردم و جامعه بود. واقعاً مردم‌دار و مردم‌یار بود و خانه‌اش خانه امید فقرا و نیازمندان بود.
وی به برخی از ویژگی‌های برجسته این شهید اشاره کرد و گفت: با وجود ثروت فراوان، مانند طلبه‌ای معمولی زندگی می‌کرد. همه ساله تمام فقرای شهر را اطعام می‌کرد و به ورشکست‌شدگان کمک می‌نمود. هرگز از کلمه «من» استفاده نمی‌کرد و همواره با ادب و احترام با مردم رفتار می‌نمود.
رئیس مرکز امور خیریه اوقاف کشور با تبیین موقوفات عظیم پدرش و مرحوم میرزا ابراهیم شهید گفت: آیت‌الله شهید تمام اموال خود را در راه خدا وقف کرد و این عالم بزرگ مردمی با تدوین وقف‌نامه‌ای ۲۸ صفحه‌ای، تمام اموال خود را وقف امور خیریه کرد.
وی افزود: این نیک‌مرد زاهد، آیت‌الله شهید حاج میرزا ابراهیم خویی با سعی و تلاش خستگی‌ناپذیر کتابخانه مهمی تشکیل داد که حاوی انواع کتاب‌های چاپی و خطی بود. آیت‌الله شهید در فصل دوم از باب اول وقف‌نامه، صد و هفتاد و هفت کتاب خطی و چاپی نفیس را نام می‌برد که همه آنها را وقف نموده است.
وی ادامه داد: واقف بزرگ آیت‌الله شهید در فصل سوم از باب اول وقف‌نامه موارد مصرف موقوفات را به طور مفصل شرح داده است. برخی از آنها عبارتند از:۱. عزاداری برای سالار شهیدان اباعبدالله الحسین (ع) در دهه اول ماه محرم در حسینیه خود آن بزرگوار۲. اطعام عزاداران حسینی در روز تاسوعا و عاشورا و برگزاری مجالس روضه‌خوانی در روزهای جمعه در طول سال در حسینیه معظم له۳. اطعام و افطاری به فقرا و نیازمندان در شب‌های قدر ماه مبارک رمضان۴. به جای آوردن یک حج نیابتی در هر سال برای آن شهید۵. در نظر گرفتن مبالغ بسیار برای عمران و آبادی مساجد شهر در هر سال۶. در نظر گرفتن مبالغ فراوان برای کمک به طلاب علوم دینی نجف اشرف و خوی در هر سال.
حجت‌الاسلام شرفخانی به برخی از اقدامات واقف خیراندیش شهید دنبلی اشاره کرد و گفت:- احداث حسینیه (که امروز به نام او در مرکز خوی پابرجاست)- ساخت حمام، پل‌های بزرگ و قنات‌های آبی- کمک به طلاب علوم دینی در نجف و خوی از اقدامات خیرخواهانه این عالم عامل بود.
وی با اشاره به ۳۱۰۶ رقبه موقوفه شهید دنبلی (شامل املاک تجاری، مسکونی و کشاورزی) گفت: درآمد سالانه این موقوفات به دوازده میلیارد تومان می‌رسد که صرف امور خیریه، کمک به طلاب، اطعام فقرا و عزاداری‌های حسینی بر اساس اجرای امینانه واقف خیراندیش می‌شود.
وی در ادامه گفت: در جریان نهضت مشروطه، زمانی که خوی به مرکز درگیری‌های سیاسی تبدیل شده بود، برخی مجاهدین تندرو، این عالم بی‌طرف را به اتهام بی‌اعتنایی به مشروطه، در ۶ شعبان ۱۳۲۵ قمری (۱۲۸۶ شمسی) به همراه خواهرزاده‌اش به شهادت رساندند. پیکر او ابتدا در حسینیه‌اش دفن شد و چهار سال بعد که جنازه‌اش سالم بود، بنا بر وصیتش، به نجف اشرف منتقل و در وادی‌السلام به خاک سپرده شد.
رئیس مرکز امور خیریه در رابطه با دعای مستجاب او اینگونه بیان کرد: شهید دنبلی در جوانی در حرم امیرالمؤمنین (ع) سه دعا کرد:۱. فرزند صالح، وگرنه بی‌فرزند بماند۲. ثروت فراوان تا در راه خدا انفاق کند۳. مرگ با شهادتهمه این دعاها مستجاب شد: او بی‌فرزند ماند، ثروتش را وقف کرد و سرانجام با شهادت، محاسن سفیدش به خون سرخ آغشته گشت.
حجت‌الاسلام شرفخانی در پایان با تأکید بر الگوگیری از زندگی این شهید بزرگوار، گفت: درس‌های زندگی میرزا ابراهیم دنبلی به ما می‌آموزد که عالم واقعی کسی است که تجلی ورثه الانبیاء باشد و علاوه بر تبلیغ و تبیین احکام ، مفارف قرآن و اهل بیت علیهم السلام و هدایتگری در ابعاد اجتماعی در عرصه باشد و همچنین ثروت، علم و قدرت، امانتی الهی است و باید در راه خدمت به مردم و گره گشایی جامعه و رضای خدا به کار گرفته شود. او ثابت کرد که صدقه جاریه و عمل صالح است که نام انسان را جاودانه می‌کند ببینید ایشان در ظاهر بیش از ۱۲۰ سال پیش به شهادت رسیده است اما او زنده است و هر سال بخشی از مردم خوی سر سفره او اطعام می شوند، مجلس عزاداری برپا می کند، در مدیریت حوزه های علمیه نقش آفرینی می کند و هر سال زائر کربلا اعزام می کند پس وقف انسان را ماندگار می کند چنانچه واقف خیر اندیش در اول وقف نامه خود نوشته است که همه چی فانی می شود و تنها از طریق احسان و انفاق و بر و صدقه جاریه وقف ماندگار می شود.